Historia
Unha celebración histórica
Non se pode entender a festa das Pepitas sen coñecer a historia de Ferrol: unha cidade creada artificialmente pola Coroa, que converteu un pobo de duascentas familias dedicado á pesca e a salgadura nunha urbe con máis de 40.000 persoas procedentes de toda España a finais do século XVIII. Nalgún momento do século XIX, a poboación ferrolá estaba formada por un 84% de homes e só un 16% de mulleres.
Eles gozaban de asueto os domingos e o día de San Xosé, patrón dos carpinteiros e, por extensión, dos obreiros navais, porque os barcos facíanse de madeira. Unha poboación peculiar que atopou na música e o canto unha confluencia de intereses á marxe das súas culturas de orixe, pois a música é unha linguaxe universal.
Esa é unha das razóns do acordo social e, en consecuencia, do nacemento da Festa das Pepitas en tascas, tabernas e barbarías.
A festa
Unha festa antiga e pioneira
A Noite das Pepitas é unha festa popular que se celebra no serán do 18 de marzo, véspera da festividade de San Xosé. Nela, as rondallas (agrupacións músico-vocais de instrumentos de corda, uniformadas ao estilo das tunas) percorren as rúas da cidade para cantarlle á muller ferrolá.
É unha festa orixinal, pois non existe outra semellante en todo o mundo.
É esta unha celebración festiva moi antiga, con orixe nos tempos do Romanticismo. Por iso as rondallas interpretan e cantan danzas, valses e pasarrúas, representando os ritmos máis actuais do seu tempo e volvendo revivir aqueles momentos.
Cada ano a festa actualízase con novas cancións, que poetas e músicos escriben para manter viva a tradición.
A festa ten máis de 180 anos de antigüidade ao longo dos séculos XIX, XX e XXI. Hai constancia histórica da chegada das dúas primeiras cancións cubanas á nosa cidade nos barcos que ían e viñan de América desde 1840 (Dolores, dame café e Te quiero mucho) e de rondallas uniformadas desde 1886. Por iso é tamén unha festa pioneira da influencia da música caribeña (as habaneiras) no noso país, cincuenta anos antes de que se popularizasen no sur de España.
Rondallas
As rondallas
Nun principio a festa organizábase con agrupacións musicais temporais, que se constituían para o momento e despois desaparecían; pero desde os anos sesenta do século pasado fóronse conformando rondallas permanentes, que actúan durante todo o ano ampliando o seu repertorio e reservan a canción ferrolá das Pepitas para as datas da celebración.
Na actualidade existen en Ferrol seis rondallas. Por orde de antigüidade: Añoranzas (1983), CMI-Club de Campo (1986), Bohemios (1988), Sonidos del Alba (1997), Só Elas (rondalla feminina, 2019) e O Son do Mar (2023).
Hai outras agrupacións da comarca que participan na festa acudindo cada ano á nosa cidade, como Trovadores de Ares, Rondalla Mugardesa, Luceiro do Alba, de Neda; Rondalla de Cariño ou Rondalla de Cedeira. E outras de ferroláns residentes en Madrid, como foron Barlovento ou Virgen de Chamorro.
Madriñas
As nosas madriñas en 2024
María José Pazo Goti
Rondalla AÑORANZASJosefina García Muro
Rondalla CLUB DE CAMPOBlanca García Olivares
Agrupación Artística Ferrolana BOHEMIOSMarta Rico Cotelo
Rondalla SONIDOS DEL ALBAEmilio Romero Fabal
Rondalla SÓ ELASAntonio Ruibal Gómez "Caruso"
Rondalla O SON DO MARLucía Ríos Curbeira
Agrupación Artística LUCERO DEL ALBAMaría Cristina Marcos Romeu
Rondalla MUGARDESAZeltia López Grandal
Rondalla TROVADORES DE ARESLucía Fraguela Mariña
Rondalla de CARIÑOJosefa López Rey
Rondalla de CEDEIRAGalería
A festa en fotos
Homenaxeados e rondallistas de honra
Homenaxeados en 2024